4.γ.Αρχείο Σαλβαρά και Βουτιάνοι




          

Tο 1991 στο Γενικό Αρχείο Κράτους (Γ.Α.Κ.) –Αρχείο Ν. Λακωνίας κατατέθηκε το αρχείο της οικογενείας Σαλβαρα1 που καλύπτει την περίοδο από το 1709 έως το 1910.
         Σε αυτό το αρχείο υπάρχουν 18 αναφορές για το χωριό μας σε διάφορα έγγραφα, επιστολές αναφορές, καταλόγους, κατάστιχα κτλ καλύπτοντας την χρονική περίοδο 1827-1830,2   ενώ για την περίοδο 1834 έως το 1839 υπάρχουν 4 αναφορές3.Τα σημαντικά αυτά έγραφα συμβάλουν ιδιαίτερα, στην κατανόηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην περιοχή μας αυτή την περίοδο.
        Στην συνέχεια θα αναφερθούμε στον κατάλογο των πενήντα  Βουτιανιτών του 1827,στην αναφορά εγγράφων ιδιαίτερα του 1827 που σχετίζονται με τις δυσλειτουργίες στην είσπραξη των προσόδων αυτής της περιόδου και τέλος  σε μερικά ακραία περιστατικά  που σχετίζονται με το χωριό μας και την ευρύτερη περιοχή μας.



Καταλογος το οσον λαδι συναζομεν από χωριο Βουτιανους (μποτσες και καρτες4  ..με αρχική ημερομηνία 20 Δεκεμβρίου 1827 και με τελική ημερομηνία 16 Ιανουαρίου 1828

       Ο ονομαστικός αυτός κατάλογος πενήντα Βουτιανιτών  από το αρχείο Σαλβαρά αναφέρει το λάδι που έδωσε ο καθένας ως φοροδοτική υποχρέωση στην οικογένεια Σαλβαρά που  είχε αγοράσει τις προσόδους του χωριού μας από την τότε κρατούσα αρχή.
     Στα πενήντα ονόματα συμπεριλαμβάνονται και Βαμβακίτες οι οποίοι είτε είχαν κτήματα στους Βουτιάνους και διέμεναν μόνο την χειμερινή περίοδο είτε διέμεναν μόνιμα. Η σχέση των Βαμβακιτών με το χωριό μας ξεκινά από  παλιά ,όπως μας πληροφορεί ο Φαίδων Κουκουλές << το  1720 και πέραν ήρχισε να γίνεται συστηματική αποικία εις Βουτιάνους ούτως ώστε κατά το 1800 μόνιμος πλέον Βαμβακίτικη κοινότης να ευρίσκεται εν αυτοίς .Εκ των εξεχουσών οικογενειών της Βαμβακούς δύο μάλιστα έδωκαν την ώθησιν η των Οικονομόπουλων (κατόπιν Βραχνών) και έτι παλαιότερον η των Σακελλσράκηδων. Κτήματα μικρά η μεγάλα χριστιανικά η Τουρκικά ως τα του Σουλειμάν Σπαή το 1795 ,από αυτά ελαχίστου ποσού 4 μέχρι 200 γροσίων περιήρχοντο αλεπαλλήλως εις τας χείρας των Βαμβακιτών οίτινες μη αρκούμενοι εις τους Βουτιάνους έρριψαν τα βλέμματα και προς του Κλαδά και του Τσούνι μεταβάλλοντες τα 3 ταύτα μέρη εις θαυμασίας τόπους παραχειμασίας …>>5
Έγγραφο το οποίο
 αποστέλλεται
 από τη Γραμματεία των
 Στρατιωτικών
 προς τη Διοίκηση
 Λακεδαίμονος
 προκειμένου να
 διαβιβαστεί 
το σιδερένιο αριστείο 
στον Δημήτρη
 Κουμάνταρο, κάτοικο του
 χωριού Βαμβακούς
πηγή ΓΑΚ  


Μερικά από τα ονόματα των Βαμβακιτών του καταλόγου είναι τα εξής :1)Αναγνώστης Βραχνός  με τον αδελφό του Γεώργιο οι οποίοι είχαν σχέση με το χωριό μας και πριν του 1821 έχοντας μεγάλη κτηματική περιουσία  αλλά έγιναν μόνιμοι κάτοικοι Βουτιάνων το 1834 (βλέπε εκλογικό κατάλογο 1844). Ο Αναγνώστης Βραχνός(M.Οικονομόπουλος) διορίστηκε γενικός γραμματέας της επαρχίας Μυστρά (20-5-1823) και κατόπιν έπαρχος της επαρχίας του Αγ.Πέτρου (26-6-1824), Στην συνέχεια επί βασιλείας του Οθωνα εξελέγει  βουλευτής Λακεδαίμονος .
2)Tά τέσσερα αδέλφια Κουμάνταρου( Aναγνώστης η Μελέτης(γεν.1779), Δημήτριος(γεν.1781),Θεόδωρος(γεν.1806) και Χαράλαμπος(γεν.1801) που πρωταγωνίστησαν στην επανάσταση του 1821. Ειδικά ο Αναγνώστης Κουμάνταρος θεωρείτο ως ο αρχηγός των Βαμβακιτών στον αγώνα του 1821.H οικογένεια Κουμάνταρου  είχε παλιά σχέση με την περιοχή μας .Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι προέρχεται από την Χτώρισα και το επίθετο τους ήταν Νικολακόπουλοι. Το γενεαλογικό δένδρο της ξεκινά πριν από το 1700 όπου μετανάστευσαν στους Βουτιάνουςκαι στην συνέχεια στην Βαμβακού.
3)Ο Αναγνώστης Σακελαράκης και ο αδελφός του Γεωργάκης καθώς και η οικογένεια Νικολετόπουλου οι  οποίοι διέμεναν  στους Βουτιάνους μόνο τον χειμώνα .


Στο κέντρο ο Χρήστος Μιχαλόπουλος
Από τους Βουτιανίτες στον κατάλογο υπάρχουν ο Γιώργης Καραχάλιος ,ο Μιχάλης Παπαδόπουλος που προέρχεται από την οικογένεια Σακελαρόπουλου, ο Παναγιώτης του Αναγνώστη (της  οικογένειας  Σταθούρου και τέλος ο Μιχάλης Σακελαρόπουλος ο οποίος είναι γιός του Δημητρίου ιερέως Σακελλαρόπουλου γένος λευιτικής οικογενείας που άκμασε πρίν το 1800 ως εφημέριος Βουτιάνων ,Θεολόγου ,Τσούνι και Αφισσού.Απέκτησε τρείς γιούς τον Μιχάλη( προήλθε η οικογένεια Μιχαλόπουλου) τον Πέτρο( προήλθε η οικογένεια Πετράκη, Σαραντόπουλου) και τον Γιωργάκη(προήλθε η οικογένεια Γεωργακόπουλου).Ο Μιχάλης Σακελλαρόπουλος  εκτός από  συνέταιρος και  << συντρόφος >> των αδελφών Σαλβαρά μαζί με τον Θεοδωράκη Κωνσταντίνου   ήταν και ο Δημογέροντας  του χωριού  την περίοδο της αναφοράς του καταλόγου  .  Ο Μιχάλης απέκτησε  επτά γιούς από τους οποίους επέζησε μόνο ο Χρήστος(βλέπε φώτο)  που μετονομάστηκε σε Μιχαλόπουλο (παιδί του Μιχάλη) έθιμο παλαιό αλλαγής επωνύμου και ο οποίος   διορίστηκε δήμαρχος Σελλασίας το 1841.
Παρατηρήσεις πάνω στον κατάλογο :
1η Ο παραπάνω κατάλογος του 1827 -28 φανερώνει την δυναμική και την διείσδυση των Βαμβακιτών στο χωριό μας που και με την κατοχή αργότερα και των εθνικών κτημάτων  θα έρθουν τις επόμενες δεκαετίες  σε  αντιπαλότητα  με τους ντόπιους Βουτιανίτες που κατά βάση ασχολούντο με την κτηνοτροφία .
2η . Παρατηρούμε μια διακριτή  διαστρωμάτωση του πληθυσμού των Βουτιάνων αν και μιλάμε μόνο για ένα προιόν. Έτσι έχομε   από την φοροδοτική ικανότητα των ονομάτων του καταλόγου α) 8 άτομα από τον κατάλογο η φοροδοτική τους ικανότητα είναι 6-10 μπότσες β) 12 άτομα από τον κατάλογο η φοροδοτική τους ικανότητα είναι 3-5 μπότσες γ) 30 άτομα από τον κατάλογο η φοροδοτική τους ικανότητα είναι 0-2 μπότσες.

Οι  δυσλειτουργίες στην είσπραξη των προσόδων

Τα περισσότερα έγγραφα  του αρχείου Σαλβαρά που σχετίζονται με το χωριό μας  αναφέρονται στίς δυσλειτουργίες στην είσπραξη των προσόδων κατά το 1827 ιδιαίτερα.
Σε αποδεικτικό έγγραφο7 των πληρεξουσίων της Λακεδαίμονος (21/6/1827)που ζήτησε ο Κ.Σαλβαράς δηλώνεται ότι ο Πέτρος Αναγνωστόπουλοςαπό τη Μπαρπίτσα θέλει να μαζέψει το εθνικό εισόδημα από τους Βουτιάνους και άλλα χωριά τα οποία είχε αγοράσει ο Κ.Σαλβαράς .
Στην συνέχεια σε αναφορά9 του Κ.Σαλβαρά (10/8/1827) προς την επιτροπή Λακεδαιμονίας ζητά από τους Νικολαίους10 να του παραδώσουν τα προίόντα που παρέλαβαν από τους Βουτιάνους και άλλα χωριά .Σύμφωνα με την διαταγή της διοίκησης στις 22/8/1827)έχομε έγγραφο11 της επιτροπής Λακεδαιμονίας προς τους κατοίκους του Θεολόγου και των Βουτιάνων να παραδόσουν τα εθνικά δικαιώματα στον Κ.Σαλβαρά που τα έχει αγοράσει .Τέλος από το Μαραθονήσι (28/1/1829) σε αναφορά12 του Κ.Σαλβαρά προς την έκτακτη επιτροπή Λακωνίας αναφέρει ότι αγόρασε από την αντικυβερνητική επιτροπή τις προσόδους των Βουτιάνων και άλλων χωριών το 1827. Οι κάτοικοι όμως των παραπάνω χωριών ενώ μάζεψαν την παραγωγή τους, δεν  απέδωσαν το δικαίωμα του, ούτε δέχτηκαν να γίνει καταγραφή της παραγωγής .Διορίστηκε όμως μια επιτροπή που κατέγραψε τις ποσότητες που είχαν παραχθεί  και ζητούσε να παραδώσει η επιτροπή τα κατάστιχα ώστε να διεκδικήσει τα δικαιώματα του.13

Ακρότητες στα χωριά μας
Εκτός όμως από τις παραπάνω δυσλειτουργίες φτάνουμε και σε ακρότητες . Αν και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την έκταση αυτών των ακροτήτων θα αναφερθούμε σε δυό περιστατικά που αντλούνται πάλι από το αρχείο Σαλβαρά που συνέβησαν ένα στο χωριό μας και ένα στο διπλανό χωριό τον Βρουλιά που καταδεικνύουν την διάσταση των κρατούντων με το μεγάλο κομμάτι του αγροτικού πληθυσμού.
Οι περιπέτειες του Γιώργη Καραχάλιου
Ο συμπατριώτης μας Γιώργης Καραχάλιος από την στιγμή που δεν δίνει την αναλογία των φόρων του, τις 4 μπότσες λάδι στον κ.Σαλβαρά, αν και δεν γνωρίζουμε τους λόγους που το κάνει, μπλέκει σε περιπέτειες. Σε επιστολή του Θεοδωράκη Κωνσταντίνου από τους Βουτιάνους (9/1/1828) προς τον Κ.Σαλβαρά ...τον πληροφορεί ότι ο Γιώργης Καραχάλιος έχει 30 μπότσες λάδι στο Παρόρι ,και μπορεί να πάει να του πάρει τις 4 μπότσες που χρωστάει.14 Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε την ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου δικτύου έμπιστων συνεταίρων <<συντρόφων >>15   και πληροφοριοδοτών του κ. Σαλβαρά και την αντιπαλότητα του με τους αγρότες των χωριών. 
Τρείς Βουρλιώτες για χρέη
Μια μάστιγα της εποχής ήταν και τα χρέη Σε σημείωμα16  του Αποστόλη Αλεξανδρόπουλου17  από τον Βρουλιά στον Κ.Σαλβαρά τον επιπλήττει γιατί κρατά 3 ανθρώπους λόγω χρέους .Σε επόμενη επιστολη18   τον παρακαλεί να ελευθερώσει τους ανθρώπους που κρατά άδικα .

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε: Αυθαιρεσίες των οπλαρχηγών, αντιθέσεις των αρχών μπροστά στην δυσαρέσκεια των αγροτών που συμπιέζονταν μέχρι το απαραίτητο όριο διαβίωσης. Ακρότητες που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το μέγεθος τους .

Παραπομπές:
(1)Οικογένεια από το Μυστρά που ασχολούνταν με το χοντρεμπόριο το λιανεμπόριο( μέσω των εργαστηρίων ) και μετά το εικοσιένα με την αγορά προσόδων . 
(2) Π.Γαβαλά Αρχείο Δ.Σαλβαρά (αναλυτικό ευρετήριο τόμος Α(1709-1831) 
(3) Π.Γαβαλά Αρχείο Δ.Σαλβαρά. αναλυτικό ευρετήριο τόμος Β(1832-1843) 
(4)Η μπότσα ισοδυναμούσε με 2,5 οκάδες (για περισσότερη κατανόηση του καταλόγου διαβάζουμε: πχ το ν 1 Αναγνώστης Βραχνός 6:2 (6 μπότσες και 2 κάρτες). Η κάρτα είναι μάλλον υποδιαίρεση της μπότσας.
(5) Φαίδωνα Κουκουλέ.Ιστοριά της Βαμβακούς 1907 εκ.βιβ.Πετράκη σελ.64-65
(6) Αρ.Μιχαλόπουλου .Γενική ιστορία  Βουτιάνων 1906 σελ.15
(7) Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά τόμος Α 1709-1831)Π.Γαβαλά 2001 σελ 62
(8) Ο Πέτρος Αναγνωστόπουλος η Μπαρμπιτσιώτης <<..υπήρξεν εις των επισήμων στρατιωτικών της επαρχίας ,ευρεθείς παντού και εις πολλάς μάχας ,και κατ αρχάς μεν εις την σύστασιν του στρατοπέδου των Βερβαίνων πολύ συνετέλεσε ,έπειτα δε και κατά την πολιορκίαν της Τριπολιτσάς …<< Βίοι πελοποννησιακών ανδρών Φωτάκου>>
(9)Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά τόμος Α 1709-1831) Π.Γαβαλά 2001 σε64
(10)Νικολαίοι :Παλιά οικογένεια κλεφτών από τη Λογγάστρα .Επειδή χρωστούσαν μισθούς στους Νικολαίους από τις υπηρεσίες τους που προσέφεραν στον εθνικό αγώνα η επαρχιακή συνέλευση αποφάσισε να συλλέξουν εκείνοι τα εθνικά δικαιώματα .Από την στιγμή όμως που ο Κ. Σαλβαράς είχε αγοράσει τις προσόδους η επαρχιακή επιτροπή υποχρέωσε τους Νικολαίους να σταματήσουν την είσπραξη των προσόδων βλέπε και Β,Κρεμυδά το καριοφίλι και το γρόσι σελ.210-211.
(11)Έγγραφο επιτροπής Λακεδαιμονίας .Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά τόμος Α 1709-1831 Π.Γαβαλά 2001 σελ.65
(12)Αναφορά Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά τόμος Α1709-1831 Π.Γαβαλά σελ 85
(13) βλέπε και Β.Κρεμμυδά <<το καριοφίλι και το γρόσι >> σελ ,182
(14) Επιστολή 9,1,1828 του θεοδωράκη Κωνσταντίνου στον Κω/ντη Σαλβαρά .Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά (αναλ. ευρετήριο Π.Γαβαλά σελ.74 .
(15) Αν και ξεκίνησαν καλά ο Θεοδωράκης Κωνσταντίνου και ο  Βουτιανίτης Μιχάλης Σακελλαρόπουλος την << συντροφιά>> με τους αδελφούς Σαλβαρά στην συνέχεια αρχίζουν τα προβλήματα στις σχέσεις τους .Υπάρχει μια έντονη έλλειψη εμπιστοσύνης των αδελφών Σαλβαρά στα πρόσωπα των δυό συντρόφων .Όπως φαίνεται από την επιστολή 23/1/28 του Θεοδωράκη Κωνσταντίνου όπου διαμαρτύρεται έντονα για την έλλειψη εμπιστοσύνης (Επιστολή 23,1,1828 του Θεοδωράκη Κωνσταντίνου στον Κω/ντη Σαλβαρά .Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά (αναλ. ευρετήριο Π.Γαβαλά σελ.75 ,βλέπε και <<το καριοφύλι και το γρόσι >> Β.Κρεμμυδά σελ.142)
(16)Σημείωμα 16,1,1827 Βρουλιάς .Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά (αναλ. ευρετήριο Π.Γαβαλά σελ.70,
(17) <<..o Aπόστολος Αλεξανδρόπουλος από τον Βουρλιά ,πεντηκόνταρχος ,υπηρέτησε στον Αγώνα επί κεφαλής στρατιωτών λαβών ενεργό μέρος εις πολλάς σπουδαίας μάχας ,ιδίως κατά του Ιμπραήμ Πασά ..>> Λάκωνες αγωνισταί του 1821 Κ.Πίτσιου Λακωνικά τεύχος 2 σελ.53 .
(18)Επιστολή 18/10/27 Βρουλιάς εγγρ 394 Αρχείο Δ.Κ.Σαλβαρά (αναλ. ευρετήριο Π.Γαβαλά σελ.70,